استاد ازهار شرکاء: فعالیت ۹ هزار و ۵۳۶ بانوی هنرمند خوشنویس ممتاز در کشور

وقتی صحبت از خوشنویسی و جشنواره های مربوط به آن می شود خیلی ها فکر می کنند این هنر مختص به مردان است اما بهتر است بدانیم نیمی از خوشنویسان کشور را بانوان تشکیل می دهند، به طوری که در مجموع ۲۰ هزار خوشنویس بانو در کشور شناسایی شده که نزدیک به نیمی از آنها به شکل حرفه ای فعالیت می کنند و از هنرمندان ممتاز محسوب می شوند.

خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) قزوین به همین منظور با استاد "ازهار شرکاء" هنرمند برجسته خوشنویسی و عضو انجمن خوشنویسان ایران که در زمینه خط نستعلیق تبحر دارد به گفت و گو نشست و در این مصاحبه به مسائل و مشکلات هنرمندان این رشته و همچنین کم و کیف جشنواره ملی بداهه نویسی مشق مادر که به ابتکار هنرمندان قزوینی برگزار شد، پرداخت.

فعالیت ۹ هزار و ۵۳۶ بانوی هنرمند خوشنویس ممتاز در کشور

خود را معرفی کنید و بفرمایید چطور شد که به خوشنویسی علاقه مند شدید؟

ازهار شرکاء، عضو کمیسیون فرهنگی و بانوان خوشنویسان ایران هستم و بیش از ۴۰ سال است که در رشته هنری خوشنویسی فعالیت دارم، همچنین دارای مدرک کارشناسی گرافیک و درجه ۲ممیز یک هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستم.

عمده فعالیتم در رشته خوشنویسی، کتابت خط نستعلیق است و نستعلیق نویسی را بسیار دوست دارم، در سنین جوانی در مقطع سوم راهنمایی با حضور در نگارستان و دیدن آثار استاد «جلیل رسولی» نسبت به خوشنویسی علاقه‌مند شدم و تلاش کردم تا وارد این هنر شوم، البته پیش از آن نیز کار در هنرهای متعددی از جمله نقاشی قهوه خانه ای، نقاشی رئال، کار با چوب و مکرومه بافی تجربه کار داشتم.

هنر خوشنویسی را از استادانی نامدار چون «یدالله کابلی خوانساری» و «محمد حیدری» فرا آموختم و همچنین از سال ۱۳۶۹ به عنوان استاد در انجمن خوشنویسان ایران تدریس کرده‌ام.
در چندین سال فعالیت هنری خود بیش از ۱۰ نمایشگاه انفرادی در ایران و چند نمایشگاه در کشور خارجی و ده‌ها نمایشگاه سراسری و ملی در ایران برگزار کرده ام.

مهم ترین ویژگی که یک هنرمند خوشنویس باید داشته باشد چیست؟

هنرمند خوشنویس در وهله اول باید برای خود هدفی را ترسیم کند؛ مانند این بیت از شعر حافظ که الگو زندگی ام بوده« دست از طلب ندارم تا کام من برآید، یا جان رسد به جانان یا تن زجان برآید»، اگر یک هنرمند نسبت به علاقه خود نیاز به پیشرفت و رشد را احساس کند، باید مستمر به دنبال آموختن و شاگردی باشد.

حتی امروز دیده می‌شود؛ اساتید خوشنویس نیز مدام کارهای خود را به یکدیگر نشان می دهند و به دنبال رفع نکات ضعف خود هستند، خوشنویسی هنری است که صبوری می‌خواهد، بنابراین هنرمندان در این عرصه باید دارای پشتکار و تلاش فراوان باشند و آموزش ها را به طریق صحیح و زیر نظر اساتید معتبر دنبال کنند.

به هنرمندانی که تمایل به ورود در این رشته هنری را دارند، عضویت و دوره در انجمن خوش نویسان ایران را پیشنهاد می‌کنم؛ چرا که انجمن خوشنویسان در استان‌ها از اعتبار جهانی برخوردار است.

اساتیدی که در این انجمن تدریس می کنند طی چند مرحله آزمون‌های سخت به درجه استادی رسیده‌اند، همچنین انجمن خوشنویسان اساتید این حوزه را رصد می کند و باید یادآور شد این انجمن با افتخار ۳۵۶ شعبه داخلی و خارجی دارد.

فعالیت ۹ هزار و ۵۳۶ بانوی هنرمند خوشنویس ممتاز در کشور

چرا هنر خوشنویسی نسبت به سایر هنرها در میان مردم مهجور تر است؟
به مهجوریت هنر خوشنویسی اعتقادی ندارم؛ بلکه به خاص بودن این هنر معتقدم.

خوشنویسی هنری دشوار است و سختی آن باعث شده تا مردم کمتر به سمت هنر خوشنویسی تمایل پیدا کنند. بی شک دستیابی به مراتب بالا در این رشته مستلزم تلاش زیادی است. به عنوان مثال جدا از استعدادی که هنرجو در این رشته باید داشته باشد، نیاز به ممارست نیز باید داشته باشد. باید او خود و هنرش را رسانه‌ای کند و در جشنواره ها و همایش های متعدد شرکت کند.

 کارشناسان و هنرمندان خوشنویس اعتقاد دارند که این هنر می‌تواند فرهنگ ایرانی اسلامی را به مردم بیشتر منتقل کند، نظر شما در این خصوص چیست؟

هنرمندان در این جشنواره بدون محدویت از مرحله مقدماتی تا استادی شرکت کردند و امیدواریم این رخداد تداوم داشته باشد.

قزوین هر ساله با برگزاری مسابقات خوشنویسی و دوسالانه خوشنویسی گام بزرگی در زنده نگه داشتن این هنر داشته و دارد.

معتقدم ارتباط مستقیم خوشنویسی با اشعار بزرگان نامی کشور، آیات قرآنی و احادیث پیامبر و ائمه اطهار می‌تواند منحر به انتقال و ترویج فرهنگی ایرانی و اسلامی شود.

حدیثی از رسول اکرم (ص) بیان شده که می فرمایند «خط زیبا حق را بیشتر آشکار می کند»، که نشان دهند که تاثیر شگرف هنر بر فرهنگ است.

امروزه آیات قران کریم به عنوان محورهای اصلی در جشنواره های خوشنویسی به شمار می رود، همچنین جشنواره بداهه نویسی مشق مادر در قزوین که در هفته گذشته به صورت سراسری برگزار شد، نشان داد که هنر خوشنویسی بسیار نزدیک به سیاست های فرهنگی است، حتی خوشنویسی می تواند در سایر حوزه ها نیز موثر باشد به عنوان مثال بنده در همایش قرآنی به عنوان کار آفرینی قرآنی در حوزه خوشنویسی رتبه کسب کردم.

در مورد فعالیت های انجمن خوشنویسان ایران و نقش و جایگاه بانوان در این انجمن بفرمایید؟
در سایه وجود اساتید دلسوزی چون «استاد غلامحسین امیر خانی»، «استاد علی‌اشرف صندوق آبادی»، «استاد عارف براتی» و «استاد سپهری» انجمن خوشنویسان ایران کارنامه درخشانی از خود طی سال های اخیر برجای گذاشته است.

این انجمن در طول بیش ۴۰ سال بالغ بر ۱۰۰ استاد برجسته درجه یک در زمینه خط نسخ و ثلث تربیت داده و همچنین بیش از ۱۵۰ استاد در زمینه خط شکسته و نستعلیق که آثار آن ها در بسیاری از موزه‌ها ثبت شده، پرورش داده است . انجمن خوشنویسان ایران به عنوان یک نهاد ملی مطرح است و باعث رشد هنرجویان بوده و همه این توفیقات نشان از درایت و مدیریت قوی اساتید این حوزه است. با توجه به سختی های این رشته هنری، اقبال بانوان به هنر خوشنویسی چطور است؟
خوشنویسی، هنر شناسنامه ای ایران است و تلفیقی از حس خوب، تعادل و ریتم و اخلاق ایرانی است و چه نیکو که بانوان این سرزمین آیینه داران این هنر هستند.

در چند سال اخیر نمایشگاه‌های متعددی در کشور ویژه بانوان برگزار شده که با استقبال اساتید و هنرمندان بانو در سراسر کشور روبه رو بوده است، در آخرین نمایشگاه خوشنویسی ایران ۹۵۰ هنرمند شرکت کردند که حضور بانوان در آن بسیار پررنگ بود.
همچنین رقابت زنان خوشنویس همزمان با میلاد حضرت زهرا (س) در مراکز حوزه های هنری استان‌ها به عنوان «مشق مادری» نشان از حضور قابل توجه بانوان هنرمند در رشته خوشنویسی و اقبال و استقبال آنان از این هنر بود.
براساس آمار انجمن خوشنویسان ایران تاکنون ۴۹ هزار و ۲۵ فارغ التحصیل خوشنویسی در رشته های مختلف ثبت شده که از این تعداد ۹ هزار و ۵۳۵ نفر از بانوان موفق به کسب رتبه ممتاز خوشنویسی شدند و همچنین ۶۹۳ بانوی هنرمند فوق ممتاز و ۲۴ استاد نامی بانو در ایران در رشته هنر خوشنویسی وجود دارد.

فعالیت ۹ هزار و ۵۳۶ بانوی هنرمند خوشنویس ممتاز در کشور

کمی از مشکلات و موانع موجود بر سر خوشنویسان بانو بگویید؟
باتوجه به اینکه بانوان نقش مادری و همسری دارند، حضورشان در تمامی کلاس‌ها سخت است اما علی رغم تمام مسئولیت هایی که بانوان در زندگی شخصی و فردی خود دارند، به موفقیت های چشمگیری دست یافتند که نشان از انعطاف پذیری درک و روح بالای زنان است.

در خصوص انتظارات هنرمندان خوشنویس و حمایت هایی که مسوولان می توانند از هنرمندان داشته باشند، توضیح بفرمایید؟
خرید آثار هنری موجب ایجاد شور،علاقه، خلاقیت و امنیت شغلی برای هنرجویان و هنرمندان می شود، هنرمندان خوشنویس ممتاز باید دارای بازار کار و تدریس باشند و در مراکز دولتی و موسسات تدریس کنند؛ انتظار می‌رود آموزش و پرورش از این افراد برای تدریس هنر در مدارس خود استفاده کند و دستگاه های اجرایی نیز آثار هنرمندان را در سر در اتاق ها نصب کنند، اگر دولت می خواهد الگو سازی کند و سیاست و اقتصاد را بدرستی پیش ببرد، معتقدم باید برای هنر و هنرمند هزینه کند.

مسایل اقتصادی چه تاثیری در برگزاری رویدادهای هنری داشته و برای تشویق و ترغیب مردم به خوشنویسی چه اقداماتی باید انجام داد؟
اقتصاد تاثیر بسزایی در تولید آثار هنری دارد و اگر سرمایه‌گذار نباشد، خلق آثار هنری برای هنرمندان آورده ای ندارد.

توجه دولت و مسوولان استانی در حمایت از هنر و هنرمند باید بیش از پیش باشد و همچنین نیاز است جوایز درخوری برای هنرمندان در جشنواره های مختلف درنظر گرفته شود.

جشنواره بداهه نویسی مشق مادر را چگونه ارزیابی کردید و قزوین چه نقشی در این خصوص داشت؟
بداهه نویسی مشق مادر در سطح ملی اتفاق تازه ای بود که بانوان زیادی از سراسر کشور به صورت همزمان در این جشنواره شرکت کردند؛ اتاق کار این جشنواره در قزوین ابتکار «میر حیدر موسوی» هنرمند برجسته خوشنویس قزوینی بود که این اتفاق در مدت زمان کوتاه کلید خورد و با همکاری حوزه هنری قزوین، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به سرانجام رسید.