گزارش تصویری برنامه های انجمن خوشنویسان شعبه مشهد در هفته خوشنویسی

   

با پیگیری فراوان و در تنگنای زمانی  و به لطف شهرداری مشهد 23 استرابورد در شهر مشهد به مناسبت هفته خوشنویسی اکران شد. 
با سپاس از:
جناب دکتر امیر شهلا برای هماهنگی با مدیران شهری
حجت السلام منصوریان، رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی مشهد
جناب آقای کیانی، معاون محترم فرهنگی و اجتماعی شهردار مشهد
جناب آقای اسکندر نژاد و جناب آقای غلامپور از مدیران سازمان فرهنگی و تفریحی شهرداری مشهد

 شبچراغِ خوشنویسی؛ وقتی واژه‌ها با ایمان جان می‌گیرند

 تهیه‌کننده: مهدی مقدس‌زاده
 مجری: سهیلا کاظمی
 صدابردار: مطهره پاکزاد
 مهمان: استاد محمدعلی فراستی – رئیس انجمن خوشنویسان مشهد
 تاریخ پخش: ۲۳ مهر ۱۴۰۴ – صدای خراسان رضوی

---

نغمه‌ای از قلم و دل

در شبی که «واژه‌ها پر از ترانه می‌شوند»، شبچراغ رادیو خراسان رضوی با نگاهی عاشقانه به هنری پرداخت که روح ایرانی را قرن‌ها با خود همراه کرده است؛ هنر خوشنویسی.
مجری برنامه، سهیلا کاظمی، با زبانی شاعرانه آغاز کرد:
«امشب از هنری می‌گوییم که با مرکب و قلمِ دل نوشته می‌شود، نه با کاغذ؛ هنری که زیبایی کلمه را با ایمان و آرامش پیوند می‌زند.»

مهمان این قسمت، استاد محمدعلی فراستی، خوشنویس برجسته و رئیس انجمن خوشنویسان مشهد بود؛ مردی که بیش از چهار دهه از عمر خود را وقف تعلیم و ترویج این هنر قدسی کرده است.

---

از دیوارهای فردوس تا کتابخانه آستان قدس

فراستی در روایت زندگی هنری‌اش گفت که در شهرستان فردوس و در خانواده‌ای کشاورز به دنیا آمده، بی‌آنکه خوش‌خطی در خاندانش موروثی باشد.
او از معلمان دوران راهنمایی یاد کرد که با تشویق و محبت، استعدادش را شکوفا کردند:
«من دست معلم‌هایی را می‌بوسم که مرا هدایت کردند. هنوز هم که گاهی به کلاس من می‌آیند، می‌گویند شاگرد دیروزمان، امروز استاد ما شده است.»

او بعدها با استاد شادروان مهدی‌زاده – خوشنویس بزرگ و استاد کتابخانه آستان قدس رضوی – آشنا شد و به دعوت ایشان، در سال ۱۳۶۵ به استخدام این مجموعه درآمد.
استاد فراستی با لبخند از روزی گفت که رضایت مادر شرط ورودش به مشهد بود و چگونه با وساطت یکی از خادمان حرم، دل مادر را به دست آورد و راهی شد تا قلمش در خدمت کلام خدا بنویسد.

---

خوشنویسی، هنر ایمان و اخلاق

در ادامه گفت‌وگو، استاد فراستی خوشنویسی را هنری دانست که از جنس قداست و ذکر است:
«خوشنویسی هنر قدسی است؛ چون ائمه اطهار (ع) خود از نویسندگان قرآن به خط کوفی بودند. آثار منسوب به امام علی (ع) و امام رضا (ع) در موزه آستان قدس رضوی گواه این پیوند میان ایمان و زیبایی است.»

او گفت که خط نستعلیق، نه‌تنها تلفیقی از نسخ و تعلیق است، بلکه حاصل روح ایرانی و ذوق شاعرانه‌ی مردمانی است که همیشه میان معنا و زیبایی تعادل برقرار کرده‌اند.
به گفته‌ی وی، این خط از دوران میرعلی تبریزی تا امروز مسیر پویایی و تحول را طی کرده و اکنون در مکتب استادانی چون امیرخانی و اخوین به اعتدال رسیده است:
«هر خوشنویس امضای خاص خودش را دارد؛ همان‌طور که دو اثر انگشت شبیه هم نیست.»

---

از لااله‌الاالله تا نمایشگاه‌های جهانی

فراستی در بخشی از گفت‌وگو به تجربه‌ای ویژه اشاره کرد:
او سال‌ها پیش در مکتب هنر رضوان وابسته به آفرینش‌های هنری آستان قدس، مجموعه‌ای شامل ۸۰ ترکیب از عبارت "لا اله الا الله" را طراحی کرده که هیچ‌کدام تکراری نبوده‌اند.
چهل اثر به آستان قدس اهدا شد و چهل اثر دیگر در نمایشگاه‌های بین‌المللی به نمایش درآمدند.
او گفت: «این آثار، ثمره‌ی لحظاتی از اتصال دل با خدا بودند؛ لحظه‌هایی که کلمه از معنا سرریز می‌شود و قلم به جای دست، دعا می‌نویسد.»

---

صدای مردم در قاب گزارش

در بخش میانی برنامه، حسین ضیایی گزارش خود را از یکی از خوشنویسان مشهد، آقای رسول میثمی – برادر شهید مرتضی میثمی – پخش کرد.
میثمی گفت:
«خوشنویسی شناسنامه‌ی ایرانی‌هاست. هرچه بیشتر در این مسیر پیش می‌روی، می‌فهمی که انتهایی ندارد. این هنر صبر، عشق و روح بزرگ می‌خواهد.»

او در پاسخ به پرسشی درباره آموزش خوش‌خطی گفت:
«سه راه برای خوش‌نویس شدن هست: مشق نظری، مشق خیالی و مشق عملی. اول باید زیبایی را ببینی، بعد در خیال بنویسی، و در نهایت قلم را در خدمت دل قرار دهی.»

---

جایگاه مشهد در خوشنویسی کشور

استاد فراستی با اشاره به گستره فعالیت‌های انجمن خوشنویسان گفت:
«در خراسان رضوی بیش از ۲۰ شعبه فعال داریم. تنها در شهر مشهد ۹ شعبه زیر نظر انجمن فعالیت می‌کنند. از میان ۳۵۰ شعبه انجمن خوشنویسان در سراسر کشور، مشهد به عنوان انجمن برتر شناخته شده است.»

او در ادامه از چالش‌های این حوزه گفت: کمبود فضا برای آموزش و نیاز به حمایت دستگاه‌های فرهنگی، از جمله خواسته‌هایی بود که مستقیماً خطاب به استاندار خراسان رضوی مطرح کرد:
«ما انتظار زیادی نداریم. تنها می‌خواهیم فضای خالی مجتمع‌های فرهنگی امام رضا (ع) در اختیار هنرمندان خوشنویس قرار گیرد. این ساختمان‌ها با هزینه‌های میلیاردی ساخته شده‌اند، اما خالی مانده‌اند.»

---

از فارس تا خراسان، پیوند ایمان و هنر

در میانه برنامه، بسته صوتی ویژه‌ای به تهیه‌کنندگی سارا اکبری با عنوان «هفته ایران‌جان؛ فارسِ ایران» پخش شد؛ گزارشی شنیدنی از پیوند دو شهر فرهنگی ایران – شیراز و مشهد – و روایت زائرسرای فاطمیه شیرازی‌ها در مشهد.

این آیتم، به‌زیبایی نشان داد که چگونه میراث هنری و ایمانی ایرانیان از دیار سعدی و حافظ تا حرم رضوی امتداد دارد.

---

خوشنویسی، آرامش در حرکت قلم

در ادامه، مجری بخشی از پیامک‌های شنوندگان را خواند؛ پیام‌هایی که هرکدام از زاویه‌ای تازه به خوشنویسی نگریسته بودند:

«خوشنویسی تمرین صبر و دقته.»

«وقتی به خط نستعلیق نگاه می‌کنم، حس می‌کنم با خدا حرف می‌زنم.»

«خط زیبا یعنی احترام به مخاطب.»

«هر اثر خوشنویسی، قطعه‌ای از موسیقی بی‌صداست.»

استاد فراستی در پاسخ گفت:
«وقتی هنرجو با نیت خالص قلم به دست می‌گیرد، در حقیقت ذکر می‌گوید. خوشنویسی تمرین حضور است؛ هنری که ذهن را منظم و دل را آرام می‌کند.»

---

جمع‌بندی: خوشنویسی، پیوند زیبایی و معنا

در پایان، سهیلا کاظمی با بیانی شاعرانه جمع‌بندی کرد:
«خوشنویسی فقط نوشتن نیست؛ تمرین صبر است، تمرین ایمان و آرامش. خوشنویس یعنی زیبایی در خدمت معنا. همان لحظه‌ای که قلم حرف دل را بر صفحه می‌نویسد، روح انسان جاری می‌شود. خوشنویسی موسیقی بی‌صدای دل است که باید با چشم شنید.»

---

تحلیل نهایی

برنامه ۲۳ مهر شبچراغ، از مرز گفت‌وگوی ساده فراتر رفت و به گفت‌وگویی عمیق درباره نسبت ایمان، هنر و هویت ایرانی بدل شد.
در زمانی که سرعت و سطحی‌نگری زندگی روزمره را دربر گرفته، این برنامه یادآور شد که هنوز در گوشه‌ای از دل شهر، کسانی هستند که «کلمه» را نه می‌نویسند، بلکه زندگی می‌کنند.
هنر خوشنویسی، همان‌گونه که استاد فراستی گفت، راهی است برای رسیدن به «تعادل»؛ تعادل میان زیبایی و معنا، میان صورت و سیرت.
و شاید به همین دلیل است که هنوز، پس از قرن‌ها، هر ایرانی وقتی به خطی نستعلیق نگاه می‌کند، احساس می‌کند بخشی از روح خودش را در آن می‌بیند.